LİMİT GÖKYÜZÜ
Yazıma herkesin dilinde olan “metaverse” kavramının tam olarak ne olduğunu açıklayarak başlamak istiyorum. Metaverse insan-bilgisayar ilişkisini geliştirmesi planlanan arayüzlerdir. Bir diğer tanımı ise, “sanal ve gerçekliğin etkileşime girerek birlikte geliştiği; içinde değer yaratmak için sosyal, ekonomik ve kültürel faaliyetlerin yürütüldüğü bir dünya”dır. Bu sistemler henüz tasarı aşamasında olmasına rağmen kimi alanlarda kendini hissettirdiği söylenebilir. Mesela TikTok’un yükseltilmiş gerçeklik filtreleri, Google Arts & Culture’ın servis ettiği ayna dünyalar, Minecraft’ta var olan yerleşik sanal evrenler… Hepsi daha da büyük gelişmeleri haber veren ipuçları aslen. Teknoloji “Başını almış gidiyor.” diyebileceğimiz vaziyettedir ve bu hızlı dönüşümden metaverse de nasibini şüphesiz alıyor.
Blok zinciri, sanal gerçeklik, yapay zeka gibi bilişim alanları ile tasarım, hayal gücü v.b beşeri ilimlerin eklenmesiyle bir bütün halini alır bu alan. Aslında teknoloji dağının zirvesindeki ulaşılabilecek en üst seviye diyebiliriz. Bir makalade metaverse 4 kısma ayrılır: artırılmış gerçeklik, hayat kaydı, ayna dünyası ve sanal gerçeklik. Şimdi bu 4 alanın kısa bir tanıtımını sunan tabloyu sizinle paylaşacağım. ( Tablo 1 ) 👇
Görüldüğü üzere, metaverse bilim kurgu romanlarında olmaktan çıkıp hayatımıza yerleşmeye başlamış haldedir. Artırılmış gerçeklik için kimi gelişmeler dünyada yaşandı bile. Seul’deki hastanedeki bir araştırma ekibi, artırılmış gerçekliği kullanarak bir omurga cerrahisi platformu oluşturdular. Özellikle covid salgınından sonra sanal dünyaya daha adapte olan bizler, deneyimlerimizi bilgisayar ve diğer çevrimiçi platformlarda yaşamayı garipsemez hale geldik. Kendi hayatımda karşılaştığım bir mini metaverse ortamından bahsedecek olursam; blockchain -blok zinciri- için düzenlenen eğitim platformunda kongre alanı ve network sahası tamamen sanal düzenlenmişti. Tıpkı gerçek bir konferans salonunda insanlarla sohbet edebilirmişiz gibi… Bunun eğitim alanı için büyük getirileri olacağını düşünüyorum. Sağlık ve mühendislik alanlarında fayda sağlayacağı üzere global bilim akışı için de paha biçilemezliği su götürmez bir gerçek. Önümüzdeki zamanlarda karşılaşabileceklerimizi tahmin etmek oldukça güç.
Araştırmalarda geçen bir metaverse olgusundan daha bahsederek yazımı sonlandırmak niyetindeyim. Metaverve evrenleri “ kişilerin kendi kimliğindeki özellikleri değiştirerek yeni bir benlik kazanmalarını” sağlayabilir. Peki bunun getirileri ne olur? Birtakım “gerçek” psikolojik rahatsızlıklar mı meydana gelir ya da birtakım insanlar arası benzerleşmeye mi yol açar? Bu sorulara yanıt bulmak için çok da fazla bir zamanımız yok.
Busenur Kuramaz